การเปลี่ยนผ่านสู่ชีวิตหลังเกษียณของข้าราชการ
เมื่อชีวิตราชการเดินทางมาถึงจุดสิ้นสุด การเตรียมตัวอย่างรอบด้านมีความสำคัญอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเป็นด้านจิตใจหรือการเงิน การวางแผนให้ดีจะช่วยให้การใช้ชีวิตบทบาทใหม่หลังเกษียณเป็นไปอย่างราบรื่น ไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่าย และไม่ต้องเป็นภาระแก่คนรอบข้าง
ทำความรู้จักกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.)
กบข. ถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นแหล่งสะสมเงินไว้สำหรับการเกษียณของข้าราชการทุกคนที่เข้ารับราชการตั้งแต่วันที่ 27 มีนาคม 2540 เป็นต้นไป โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมการออม และสร้างความมั่นคงทางการเงินในระยะยาว
• สมาชิก กบข. มีสิทธิออมเงินและรับเงินสมทบจากรัฐ รวมถึงได้รับเงินประเดิมและเงินชดเชยตามเงื่อนไข เมื่อต้องเลือกรับเงินบำเหน็จหรือบำนาญหลังสิ้นสุดราชการ
• ข้าราชการที่ทำงานก่อนวันที่ 27 มีนาคม 2540 จะเข้าร่วม กบข. หรือไม่ก็ได้ตามความสมัครใจ
สิทธิประโยชน์ของข้าราชการหลังเกษียณ
หลังจากเกษียณอายุราชการหรือออกจากราชการด้วยเหตุอื่น ๆ ข้าราชการจะมีทางเลือกระหว่างการรับเงินเป็น “บำเหน็จ” หรือ “บำนาญ” ซึ่งแต่ละรูปแบบมีจุดเด่นและข้อจำกัดต่างกัน
• ผู้เป็นสมาชิก กบข. จะได้เงิน 2 ส่วน ได้แก่ เงินบำเหน็จหรือบำนาญ (จากงบประมาณรัฐ) และเงินก้อนจากกองทุน กบข. (เงินสะสม เงินสมทบ เงินประเดิม/เงินชดเชย และผลประโยชน์จากการลงทุน)
• ผู้ไม่เป็นสมาชิก กบข. จะได้รับสิทธิบำเหน็จหรือบำนาญตามกฎหมายเดิมโดยตรง
วันจ่ายเงินบํานาญ 2568 ออกวันไหน
เปรียบเทียบการรับเงินบำเหน็จและบำนาญ
• เงินบำเหน็จ: ได้รับเงินก้อนใหญ่ตั้งแต่แรก เหมาะกับผู้มีภาระหนี้สินต้องการปลดหนี้ หรือมีแผนลงทุนที่ชัดเจน แต่หากขาดการบริหารจัดการที่ดีอาจทำให้เงินหมดเร็ว และขาดรายได้ประจำในระยะยาว
• เงินบำนาญ: ได้รับเป็นรายเดือนตลอดชีวิต ซึ่งเหมาะกับผู้ที่ต้องการความมั่นคงต่อเนื่อง ไม่ต้องบริหารเงินก้อนใหญ่ และหากมีอายุยืนยาว จะได้รับประโยชน์มาก แต่ไม่เหมาะกับผู้ที่ต้องการใช้เงินก้อนใหญ่เพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะทันที
ประเมินสถานการณ์ส่วนบุคคลก่อนตัดสินใจ
- ภาระหนี้สินและความต้องการเงินก้อน
- แผนการลงทุนและความมั่นใจในการบริหารเงิน
- สุขภาพและอายุขัยที่คาดหวัง
- ความมั่นคงทางการเงินของครอบครัว
สวัสดิการรัฐที่ยังคงได้รับหลังเกษียณ
สำหรับผู้เลือก “บำนาญ” ยังมีสิทธิประโยชน์อื่น ๆ ควบคู่ไปด้วย เช่น สิทธิรักษาพยาบาลสำหรับตนเองและครอบครัว สิทธิเบิกค่าเล่าเรียนบุตร และสิทธิยกเว้นเงินได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด รวมถึงสิทธิประโยชน์กรณีเสียชีวิต เช่น เงินบำเหน็จตกทอดและเงินช่วยพิเศษสำหรับทายาท
สรุปแนวทางเตรียมความพร้อมก่อนเกษียณ
• ตรวจสอบสิทธิประโยชน์ที่ตนเองมีสิทธิ์ได้รับ เช่น เงินบำเหน็จ เงินบำนาญ กบข. และสวัสดิการต่าง ๆ ของรัฐ
• บริหารจัดการหนี้สินให้แล้วเสร็จหรือเหลือน้อยที่สุดก่อนวันเกษียณ
• จัดทำงบรายรับ-รายจ่ายที่คาดว่าจะเกิดขึ้นหลังเกษียณ รวมถึงประเมินรายได้จากแหล่งอื่น ๆ เช่น การลงทุน ทรัพย์สินให้เช่า
• พิจารณาระหว่างการเลือกรับเงินบำเหน็จหรือบำนาญ โดยประเมินจากสุขภาพ สภาพคล่องทางการเงิน และแผนการใช้ชีวิตในระยะยาว
การเกษียณราชการเป็นช่วงเวลาสำคัญที่ต้องตัดสินใจอย่างรอบคอบ การวางแผนทางการเงินที่ดี และการใช้สิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับความต้องการส่วนบุคคล จะช่วยสร้างฐานะทางการเงินที่มั่นคงและคุณภาพชีวิตที่ดีในช่วงบั้นปลายได้อย่างแท้จริง